Derin Ekoloji Nedir?

Bir çoğumuz derin ekoloji kavramını ilk kez duyuyor olabilirsiniz. Ancak bu kavram ekolojistler ve bilim insanları arasında epeyce bir popülerdir. İnsan, hayatta kalma mücadelesi sonucunda doğada bir takım ekolojik dengeleri bozmuştur.Doğanın zarar görmesine neden olmuştur. Ayrıca çevre sorunlarının oluşmasına da katkı sağlamıştır.Bu sorunların ortaya çıkışı başlarda çok dikkate alınmamıştır.

---

BU YAZIYI İNCELEYENLER BUNLARI DA OKUYOR
Dünya Nasıl Oluştu ?
66 Milyon Yıl Önce Dinozorlar Dünyanın Hakimiydi
NASA Mars Atmosferinde Oksijen Üretmeyi Başardı
Plastik Yiyen Bakteriler
Balinalar Nasıl Yaşar?
NeuraLink Beyin İmplantı
Tohum Nasıl Çimlenir?
Ultrason Zararlı mı?
Airtag Nedir ? | Anahtarlarınızı Artık Kaybolmayacak!

---

Ancak sorunlar her geçen gün artmıştır. Sonuç olarak da önlem alınamaz hale gelmiştir. Çevre sorunları, çevresel bir kriz şeklinde devletlerin gündemine oturmaktadır. Bu noktadan sonra da son yıllarda sıkça duyduğumuz kavramlar üretilmiştir. Çünkü ekolojik bir sorun sadece yerelde değil aynı zamanda küresel bir sorundur. Bu durumda akıllara derin ekoloji nedir sorusunu getirmektedir.

Doğanın Kurtuluş Yolu Olan Derin Ekoloji Nedir?

Öncelikle problemlerin ortadan kaldırılmasında çevre korumacı bir tutum izlenmiştir. Ancak bu tutum, problemlerin ortadan kaldırılmasında etkili değildir.Bu dönemde yeni bir yaklaşım olan bir düşünce türemiştir. Bu düşüncenin temelinde doğa ile insan arasındaki ilişki şekli yatmaktadır. Böylelikle araştıran, sorunların temelinde insan odaklı düşünce sistemini koyan derin ekoloji yaklaşımı öne çıkmıştır

Bu yaklaşım, çözüm olarak insan odaklı düşünce sistemi yerine doğa odaklı yeni bir fikir sistemi önermiştir.Bu yaklaşımda insanların doğayı bir araç olarak görmesi sorunların temelini oluşturmaktadır. Bu doğa temelli yaklaşım, etkilerin tümden değişmesi gerektiğini savunmaktadır.Doğayı ve insanı bir bütün olarak ele almaktadır. Böylelikle her ikisini de korumayı amaçlamaktadır.

İnsanı doğayla birlikte düşünen derin ekoloji yaklaşımı, insan dışındaki doğanın kendinde bir varlığa sahip olduğu düşüncesini barındırmaktadır. Bu bağlamda insan hayat döngüsünün içerisinde sadece bir unsur olarak yer almaktadır.Doğanın varlıksal değerinin farkında olunması gerekmektedir. Doğa ve insan benliğinin birliğine ilişkin bireysel ekolojik şuurdan meydana gelmektedir.

Derin Ekoloji Yaklaşımının Ortaya Çıkışı

1960’lı yılların başında derin ekoloji felsefesini yaşamlarında uygulayan kişiler tarafından başlatılmıştır. 1962’de yayınlanan Sessiz Bahar isimli kitapta ekoloji devrinin bildirisi yazılmıştır. Doğa temelli bu yaklaşıma kuvvet veren, şekillenmesine oluşturan düşünceler bu kitapta bir araya getirilmiştir.

Çevrecilik,Sessiz Bahar’ın yayınlanması ile 1960’larda popüler bir siyasi hareketin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.Çevre koruma hareketlerine birçok kişi katılmıştır. Bu kişiler modern endüstriyel teknolojinin zararlı çevresel etkileri hakkında endişe duymuşlardır.Çevre hareketi geniş bir perspektifte değerlendirildiğinde daha önceki etkiler görülmektedir. Bu etkiler bir önceki yüzyılda yaşamış olan yazarlar ve aktivistlerin düşünceleridir.

Norveçli felsefeci Arne Naess, derin ekoloji yaklaşımının isim babası olarak kabul görmüştür. İlk defa derin ekoloji kuramı Bükreş’te 1972 yılında yapılan 3. Dünya’nın Geleceği Konferansı’nda sunulmuştur ve yine İlk defa derin ekoloji ilkeleri belirtilmiş ve sığ ekoloji ayrımı yapılmıştır. Tüm dünyayı tırmanmış bir dağcı olan Norveçli felsefeci farklı kültürlerde politik ve sosyal değerleri gözlemleme fırsatı bulmuştur.

Derin Ekolojinin Temel İlkeleri Nelerdir?

Norveçli felsefeci, derin ekolojinin ilkeleri nelerdir sorusuna 8 madde decevap vermiştir.Öncelikle dünyadaki insan ve insan dışı yaşamın gelişmesi doğal değerlere sahiptir.İnsan olmayan yaşam biçimlerinin değeri, insan olmayan dünyanın insan amaçları için yararlarından bağımsızdır. İkinci olarak, yaşam formlarının zenginliği ve çeşitliliği de kendi işlerinde değerlerdir. Ayrıca dünyadaki insan ve insan dışı yaşamın gelişmesine katkıda bulunurlar.

Üçüncü ilke, insanların yaşamsal ihtiyaçları karşılamak dışında bu zenginliği ve çeşitliliği azaltma hakkının olmamasıdır. Dördüncü ilke, içerisinde insan yaşamı ve kültürlerin gelişmesi konusu yer almaktadır. Bu bağlamda insan nüfusunun önemli ölçüde azalması bu ikisiyle uyumludur. İnsan olmayan yaşamın gelişmesi böyle birazalmayı gerektirir. Beşinci ilkede, insan olmayan dünyaya insan müdahalesinin aşırılığına dikkat çekmektedir.

Altıncı ilkede, yukarıdaki hususlar göz önünde bulundurulduğunda politikaların değiştirilmesi gerektiğine dikkat çekilir. Politikalardaki değişiklikler, temel ekonomik, teknolojik ve ideolojik yapıları etkiler.Ortaya çıkan işler daha olumlu bir deneyim sağlayacaktır.Yedinci ilke içerisinde, ideolojik değişimingittikçe daha yüksek bir yaşam standardına bağlı kalmadığına değinilmiştir. Son olarak, sekizinci ilkede, bu maddeleri kabul edenlerin uygulama yükümlülüklerinin olduğuna dikkat çekilmiştir.

Sığ Ekoloji Nedir ve Derin Ekoloji Olgusundan Nasıl Ayrılır

Sığ ekoloji içerisinde doğadaki çeşitlilik bizim için değerli bir kaynaktır. İnsan için olmayan değerlerden söz etmek saçmalıktır. Bitki türleri, insanların yararına tarım ve tıpta kullanıldığı için değerlidir. Kirlenme eğer ekonomik büyümeye etkiliyorsa durdurulmalıdır. Gelişen toplumlardaki nüfus artışı ekolojik dengeyi tehlikeye düşürmektedir. Bütün bunlar derin ekoloji kavramını sığ ekolojiden ayırır.

Sizlere derin ekolojinin ilkeleri için bir açıklama yapmıştık. Bundan sonra da sığ ekoloji ve derin ekoloji ayrımına değineceğiz.  Bu ayrıma göre kaynak demek, insan için yararlı kaynak demektir. İnsanlar yaşam standartlarında geniş çaplı bir gerilemeye razı olamazlar. Bu kavram içerisinde doğa zalimdir ve böyle olması da gereklidir düşüncesi yer alır.

Bunların tam tersi olarak derin ekoloji de ise doğadaki çeşitlilik kendi kendisi için değerli bir kaynaktır. Değeri insan değeri olarak görmek ırkçı bir önyargı ifadesidir. Bitki türleri korunmalıdır. Çünkü onların değerleri özlerindedir. Kirlenmeyi durdurmak ekonomik gelişmeden daha önce gelmelidir. Dünya nüfusundaki artış ekosistemi tehdit etmektedir. İşte bu farklar ayrımı ortaya koymaktadır.

Sığ ve Derin Ekoloji Ayrımının Derinliklerinde Ne Yatmaktadır?

Bu ayrıma göre derin ekoloji yaklaşımı; kapitalizm düzeni içerisinde yer almamaktadır. Çünkü bu anlayış değiştirilmiş sürdürülebilir kalkınma anlayışına göre olayları realist ve doğal olarak ele almaktadır. Derin ekolojistler, doğanın kendisi için ve kendin de bir değer taşıdığını ifade ederler. Kalkınmayı ve ilerleme ise ikinci planda değerlendirirler. Bu nedenle insan merkezcilik olgusunu kesinlikle reddederler.

Sığ ekoloji yaklaşımı; suyun ve havanın teknoloji ile temizlenebileceğini söylemektedir. Ayrıca kirliliğin aynı düzeyde dağılacağını ve yasalar yardımı ile kriterlerin belirleneceğini söylemektedir. Buna ek olarak kirliliği oluşturan sanayileşmenin tam gelişmemiş ülkelere taşınacağını da düşünmektedir. Fakat derin ekoloji kirliliği sanayi ve tüm canlılar için önemli bir test olduğunu savunmaktadır.

Derin ekolojinin içerisinde her şeyin ayrı ayrı değeri mevcuttur. Ancak sığ ekolojide doğal kaynaklar insanlar için sadece bir araç olarak görülmektedir. Bu bağlamda sığ ekoloji yaklaşımında doğa araçsallaştırılmaktadır. Ayrıca sığ ekoloji de nüfus problemi tam gelişmemiş ülkelerin sorunu olarak bilinmektedir. Ancak derin ekoloji de nüfusun artmasına ilerlemiş toplumların neden olduğu savunulmaktadır.

Derin Ekoloji Hakkında Neler Söylenebilir?

İnsan müdahalesi doğa da ekolojik dengelerin bozulmasına neden olmaktadır. Bunlardan bazıları; hızlı sanayileşme ve endüstrileşen tarımdır. Bu gibi etkenler ekolojinin zarar görmesine ve çevre sorunlarının oluşmasına sebep olmuştur.Her geçen gün hızla artan bu sorunlar, dünya gündeminde küresel bir sorun haline gelmiştir. Bu bağlamda derin ekoloji doğayı koruma yaklaşımının radikal ekolojik hareketi olarak öne çıkmıştır.

Derin ekolojinin kavrandığı ülkelere baktığımızda;doğanın kendi değeri için korunduğu görülmektedir. Ayrıca bu düşünceyi kabul eden insanlara sorumluluk yüklenmesi de yeni bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, çevre sorunlarının çözümü için değerli bir uygulamadır.Ancak artan nüfus ve insan ihtiyaçları bu yaklaşımla bir çelişki ortaya çıkartmaktadır.Tarım özü itibariyle insan merkezli bir yaklaşımın ürünüdür.

Ancak endüstriyel yöntemlerle uygulanan tarım sonucunda doğaya zarar verilmektedir. Verilen zararlar göz önünde bulundurulduğunda tarımın sürdürülebilirliğinden söz etmek mümkün görülmemektedir. Bu bağlamda tarımsal uygulamalar için derin ekoloji içerisinde radikal sorgulamalar yer almaktadır. Bu anlatılanlar doğrultusunda tarım doğa ile dost bir zemine taşınabilir.

Sonuç Olarak Biz Neler Yapabiliriz?

Verilen ekolojik yaklaşımlar kapsamında bazı uyarılar yer almaktadır. Bunlar doğa ve çevre için zorunlu olan uyarılardır. Ancak bu uyarılar kapsamında bir uzlaşma zemini yaratılabilir. Burada her bireye ayrı ayrı görev düşmektedir. Aynı zamanda bu uygulamalar bireyler üstü de olabilmektedir.

Bu uygulamalara göre; öncelikle tarımda kimyasal kullanımı kademeli olarak azaltılmalıdır.  Hiç kimyasal kullanımının gerçekleştirilmediği bir sistem hedeflenmelidir. Bu doğrultuda ilk olarak iyi tarım, sonrasında organik tarım ve permakültür tarzı üretim modellerine geçiş amaçlanmaktadır. İnsanların tükettikçe mutlu olacakları algısı değiştirilmelidir. Bunun yerine tüketerek değil doğa ile bütünleşerek mutlu olunacağı düşüncesi yaygınlaştırılmalıdır.

Tarımda genetik müdahaleler konusunda hassas davranılmalıdır. Biyolojik çeşitliliği riske sokacak uygulamalardan kaçınılmalıdır. Hayvanlar ve bitkilerle sömürü değil simbiyotizm temelinde ilişkiler kurulmalıdır. Ayrıca yetiştiricilik bu zeminde gerçekleştirilmelidir. Son olarak derin ekoloji kavramı için çevreyle kurulan ilişki de çok önemlidir. Bu bağlamda; bu ilişkiler etik sorgulamalara tabi tutulmalıdır. Ayrıca tam olarak bir tarım ahlakı ortaya konulmalıdır.

Bilişim Durağında tekrar görüşmek üzere.

Wikipedia -> Derin Ekoloji